Tuesday, April 3, 2007

Ζεί ακόμα ο Διονύσιος Σολωμός;


Την 21η Φεβρουαρίου 1857, εκατόν πενήντα χρόνια από σήμερα, ο Εθνικός Ποιητής Διονύσιος Σολωμός άφηνε την τελευταία του πνοή στην Κέρκυρα, στο σπίτι που στεγάζει σήμερα την Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών και το Μουσείο Σολωμού. Η πολύ δυστυχισμένη προσωπική ζωή του, τα έφερε έτσι ώστε να φτάσει σε χρόνια δικαστική διαμάχη με την ίδια τη μητέρα του, αιτία που τον είχε απομακρύνει επί μακρόν από την Ζάκυνθο, όπου είδε το φως τo 1798.

Κάθε χρονιά που συμπληρώνεται μια στρογγυλή επέτειος από τις δύο αυτές χρονολογίες που σηματοδοτούν τη ζωή του Εθνικού Ποιητή, εορτάζεται ως Έτος Σολωμού. Τελευταία φορά, κηρύχθηκε το 1998.
Αλλού όταν αφιερώνουν ένα έτος σε κάποια προσωπικότητα, όχι μόνο οργανώνουν πληθώρα εκδηλώσεων με διττό χαρακτήρα, τιμητικό και πληροφοριακό, αλλά και αξιοποιούν αυτήν την ευκαιρία για να προχωρήσουν περισσότερο την έρευνα στην ψυχή και στο έργο εκείνου που τιμούν, ιδίως δε να εκτιμήσουν τις διαστάσεις που διαμορφώνουν οι υποθήκες αυτού του έργου στη σύγχρονη εποχή.
Εδώ περιοριζόμαστε σε κάποιο συνέδριο, το οποίο μερικοί επιστήμονες με αυταπάρνηση διοργανώνουν και σε έναν αυτοσχέδιο τόμο πρακτικών, που εκδίδονται μερικά χρόνια μετά, υπό την προϋπόθεση ότι θα βρεθεί η σχετική χρηματοδότηση.
Παρότι τα συνέδρια αυτά είναι πολύ χρήσιμα, πολύ λίγο βοηθούν ώστε το πνεύμα του έργου του τιμώμενου να περάσει έξω από τα στεγανά των ειδικών και να πλησιάσει τον κόσμο, πολύ δε περισσότερο να συντελέσει στη διαμόρφωση της επίκαιρης πραγματικότητας.
Έτσι σήμερα, αν κι αναγνωρίζεται ο Διονύσιος Σολωμός αμέσως ως ο εθνικός ποιητής των Ελλήνων, ελάχιστοι είναι εκείνοι που μπορούν να κάνουν κάποια αναφορά στην προσωπικότητα ή το έργο του, πέρα από το ότι αποτελεί τον ποιητή του «Εθνικού Ύμνου» μας.

Κι όμως το παρελθόν, κατοικεί ταυτόχρονα, στο συλλογικό μας παρόν και μέλλον. Ιδίως για περιπτώσεις πνευματικών ανθρώπων, όπως ο Διονύσιος Σολωμός, που είναι ένας έξω από τα κοινά μέτρα ποιητής.
Όχι μόνο υπήρξε καινοτόμος σε μορφή, περιεχόμενο και φιλοσοφία έργου, αλλά και ιδιαιτέρως διαχρονικός. Κάθε εποχή αντί να διαγράψει τις διαστάσεις αυτού του έργου, τις ανανεώνει και τις φωτίζει από πλευρά διαφορετική, ανάλογα με τα αιτήματα και τα δεδομένα της.

Ο φετινός εορτασμός θα μπορούσε να περιστραφεί γύρω από το ογδοηκοστό δεύτερο τετράστιχο του Ύμνου: «Και εσύ αθάνατη, εσύ θεία, - που ό,τι θέλεις ημπορείς, - εις τον κάμπο, Ελευθερία, - ματωμένη περπατείς».

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η «Ελευθερία» στις αρχές του 21ου αιώνα και με την Ανθρωπότητα στο απόγειο της τεχνολογίας, «ματωμένη» περπατεί σε κάθε σχεδόν γειτονιά του Κόσμου, αναζητώντας σε διακηρύξεις διεθνών οργανισμών και σε μεγάλα λόγια ηγετών την ηθική δικαίωσή της, που δεν είναι άλλη από την ηθική αυτοδικαίωση του Ανθρώπου.
Όσο δε για την Ελλάδα, η Ελευθερία αναζητά για μια ακόμα φορά το νόημά της μέσα στη Γλώσσα, δηλαδή, μέσα στην κιβωτό της Παιδείας, στη γλώσσα που, κατά το Σολωμό, δεν μπορεί αλλιώς να γράφεται κι αλλιώς να μιλιέται.
Το έλλειμμα όμως στην Παιδεία μας, τη σχολική και την κοινωνική, το οποίο προέκυψε τα τελευταία χρόνια, τοποθετεί ανάμεσα στον προφορικό και το γραπτό λόγο στεγανά. Αλλιώς γράφουν πάλι οι σοφολογιότατοι κι αλλιώς μιλούν οι νέοι. Πράγμα που για το Σολωμό σηματοδοτεί μεγάλο κίνδυνο για την Ελευθερία.
.
«Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;» έγραψε.
Κι είναι ευκαιρία το 2007 να αναρωτηθούμε κι εμείς τι άλλο συμβαίνει να έχουμε στο νου, εκτός από αυτές τις δύο θεμελιώδεις αξίες κι έχουν γίνει όλα όπως έχουν γίνει. Σήμερα, που υπάρχει τόση ασάφεια όσον αφορά στην πραγματική ουσία και την αληθινή σημασία των εννοιών τους.

7 comments:

gaudi said...

To an zei o D. Solomos mou arese etsi opos to perigrafei o Xristoforos Milionis sto biblio tou ‘’ xeiristis anelkustiros” stin selida 169-176 opoy sto telos grafei:
Ma pote genithike o Dionisios Solomos?
To 1798.
Kai einai dinato na zei? den ekanes to logariasmo?
kai ego tou apanto :
Kaneis logariasmo mesa st’ oneiro?

Kai ego (gaudi) leo:
kaneis logariasmous kai skeftese, ti oraia tha itan na eixa zizei ta xronia ekeina oste na mporo na akouo ton megalo poihth... kai na oneireuomai...
kai na min zo tora pou oloi i ellada exei gemisei me skilosouxedakia tou fivou...
pou ayrio methaurio tha ton onomasoyn kai ethniko stoixoyrgo...
giati distixos oi mikroteroi perissotera gnorizoun gia ton fivo para gia ton D. Solomo...ekei exoyme ftasei kai distixos den mporoyme na kanoyme tipota.

Oraio to sxolio sas kyrie Vitso gia to ellima stin paideia mas.

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ, ΕΚΔΟΤΗΣ said...

Ευχαριστώ πολύ για το σχόλιό σας. Δεν είναι σίγουρο όμως πως αν ζούσαμε στην εποχή του Σολωμού θα είχαμε τη δυνατότητα να τον ακούμε, να τον βλέπουμε και να χαιρόμαστε την συντροφιά του. Κάθε εποχή έχει τα στραβά της. Στην εποχή του Σολωμού, καθώς γνωρίζετε, οι ταξικές διαφορές ήταν έντονες. Οι μορφωμένοι ήταν λίγοι, αν και οι επανήσιοι, μορφωμένοι ή αμόρφωτοι, πάντα ήξεραν να εκτιμούν την ποίηση. Θα έπρεπε λοιπόν να ανήκαμε στην τάξη των φεουδαρχών ή στον κύκλο των διανοουμένων για να μας έκανε παρέα ο Σολωμός. Επιπλέον να είμαστε της ...αρεσκείας του, και ξέρουμε πως δεν ήταν από τους πιο εύκολους ανθρώπους.
΄Εχετε δίκιο. Μας έμαθαν να μην ξέρουμε να ξεχωρίζουμε το εμπορικό από το ποιοτικό. Να θεωρούμε ότι μόνο με τη φτήνεια μπορούμε να διασκεδάσουμε. 'Άντιμετωπίζω τόσα προβλήματα", σου λένε "ποίηση θα διαβάζω;". Θυμάστε όλους αυτούς, Βοσκόπουλους κλπ. που πριν δύο-τρεις δεκαετίες θεωρούσαμε γραφικούς; Σήμερα όλοι αποκαλούνται"Μεγάλοι". Γιατί λοιπόν όχι κι ο Φοίβος;

Anonymous said...
This comment has been removed by the author.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ, ΕΚΔΟΤΗΣ said...

Έχετε δίκιο, επειδή στην Ελλάδα το "εθνικόν" νοείται πολύ διαφορετικά από ό,τι ορίζει ο ίδιος ο Σολωμός : "Το έθνος οφείλει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές". Ακόμη και σήμερα θαρρώ!

Anonymous said...

Προτείνω οι Ενώσεις Καταναλωτών να κάνουν μια οργανωμένη αποχή από οποιαδήποτε σχέση, υποστήριξη κλπ στο Συνασπισμό, μέχρις ότου ο ωραίος Πρόεδρος του Αλέξης Τσίπρας ευαρεστηθεί να μας διευκρινίσει τις απόψεις του:
- Για την Ευρώπη,
- Για το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, τα κοινωνικά δικαιώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν κατοχυρωθεί με κοινοτικές οδηγίες (π.χ. 2000/78/ΕΚ για την απαγόρευση διακρίσεων με βάση την ηλικία, το σεξουαλικό προσανατολισμό, την υγεία, τις πεποιθήσεις, τη φυλετική καταγωγή) και με σχετικές αποφάσεις υπέρ των πολιτών στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
- Αν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν ποτέ καταθέσει ερώτηση, επερώτηση, αναφορά στη Βουλή για παραβίαση δικαιωμάτων του πολίτη που κατοχυρώνονται με κοινοτικές οδηγίες (π.χ. 2000/78/ΕΚ);
- Αν αληθεύει το γεγονός ότι κάποιος υπάλληλος ικέτευε τους βουλευτές του Συνασπισμού για την εφαρμογή της παραπάνω κοινοτικής οδηγίας και την αποφυγή πρόωρης συνταξιοδότησής του στο 60ο έτος της ηλικίας του, το 2ο εξάμηνο του 2006 και ο Συνασπισμός εκώφευσε στην κυριολεξία στο αίτημά του για αναφορά στη Βουλή και άφησε την κυβέρνηση ανενόχλητη να τελέσει αυτό το ανοσιούργημα και να εκκρεμεί η υπόθεση ενώπιον της Δικαιοσύνης; (ευτυχώς βέβαια που υπήρξαν 2 έντιμοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που κατέθεσαν τέτοιες αναφορές στη Βουλή, έστω και κατόπιν εορτής).
- Μήπως ο κ. Τσίπρας, που έχει χαλυβδωθεί από την εμπειρία του σε μαθητικές καταλήψεις σχολείων, πιστεύει ότι πρέπει να παραιτηθούμε από όποιο κοινοτικό δικαίωμα έχουμε αποκτήσει και να καταφεύγουμε μόνο σε καταλήψεις σχολείων, απεργίες πείνας, καταλήψεις εργοστασίων κλπ, και όχι σε θεμελιωμένα δικαιώματα και δικαστικά προηγούμενα του ευρωπαϊκού δικαστηρίου.
- Κάντε τον κ. Τσίπρα να μιλήσει. Κάντε αποχή, και ίσως αποκαλύψει ενδιαφέρονται στοιχεία για τις απόψεις του ως προς τα κεκτημένα κοινωνικά δικαιώματα της ευρωπαϊκής ένωσης. Αλλοιώς θα βλέπουν το πρόσωπό του και θα λένε “Να ένας άξιος πολιτικός!” Δεν εξετάζουμε τίποτα άλλο!

Anonymous said...

Κανένας δημοσιογράφος δεν του κάνει τις εξής ερωτήσεις:


1. Γιατί συνεχώς λέτε για το πού σπούδασαν τα παιδιά σας και δεν λέτε για το τι σπουδές κάνατε εσείς ο ίδιος που σας χρυσοπλήρωνε ο ελληνικός λαός;


2. Γιατί συνεχώς μιλάτε για τη Σχολή Αναβρύτων, λες και είναι κανένα Πανεπιστήμιο τύπου Καίμπριτζ; Γιατί δεν λέτε καθαρά ότι τα Ανάβρυτα που σπουδάσατε ήταν απλά ένα γυμνάσιο, στο οποίο ο καθηγητής δεν θα τολμούσε ποτέ να σας βάλει κακό βαθμό επειδή θα πέρναγε την υπόλοιπη ζωή του στη Μακρόνησο;


3. Πώς καταφέρατε σε δύο (2) χρόνια και τελειώσατε τρεις (3) στρατιωτικές σχολές (Ευελπίδων, Δοκίμων και Ικάρων); Γιατί δεν τις τελειώνατε σε τρία (3) χρόνια (στην κάθε μία η φοίτηση είναι τετραετής);


4. Όταν η χούντα σας κατάργησε οριστικά γιατί βιαστήκατε να δηλώσετε ότι θα σπουδάζατε στο Καίμπριτζ; Γιατί είσασταν επί τρία (3) χρόνια υποψήφιος και τελικά δεν καταφέρατε να γίνετε δεκτός; Πως το δικαιολογήσατε μετά; Ότι «δεν είχε το Καίμπριτζ το κατάλληλο κύρος»;


5. Θυμάστε που όταν είσαστε διάδοχος του Θρόνου στην Αθήνα μια κοπέλα ρωτήθηκε σε ένα λεωφορείο αν της αρέσετε και όταν εκείνη απάντησε «όχι δεν είναι του γούστου μου» συνελήφθη από αστυφύλακα με πολιτικά για περιύβριση αρχής και καταδικάστηκε με την εισήγηση του εισαγγελέα ότι «Σε όλες τις Ελληνίδες αρέσει ο διάδοχος Κωνσταντίνος»;


6. H γιαγιά μου μου έλεγε παλιά ότι καλά κάνατε και μάθατε καράτε επειδή με τον τρόπο αυτό θα μπορούσατε να αντιμετωπίζατε τους εχθρούς της πατρίδας μας. Στη δίκη της χούντας (1975) αποκαλύφθηκε την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος σας επισκέφτηκαν στα ανάκτορά σας στο Τατόι ο Παπαδόπουλος, ο Πατακός και ο Μακαρέζος, και τους δεχτήκατε αόπλους στο γραφείο σας. Εσείς κρατάγατε ένα πιστόλι (τι το κάνατε, καθαρίζατε τα νύχια σας;) και πίσω από τους τρεις πραξικοπηματίες υπήρχαν δύο εμπιστότατοί σας χωροφύλακες που κρατούσαν αυτόματα «Sten». Γιατί δεν τους πυροβολήσατε; Φοβηθήκατε μήπως οι συγγενείς τους σας κάνουν αγωγή κατά του δημοσίου με βάση το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα;


7. Ποιος ενέργησε σωστά, εσείς ή ο γαμπρός σας ο Χουάν Κάρλος της Ισπανίας που αντιμετώπισε με θάρρος την απόπειρα πραξικοπήματος του συνταγματάρχη Τεχέρο Μολίνας (1976) και τον εξανάγκασε να αυτοκτονήσει; Ποιός απολαμβάνει υστεροφημία τώρα; Αυτός η εσείς που βουτήξατε στη θάλασσα για να ρίξετε σαμπάνια σε μια ολυμπιονίκη μας (δεν σας εξήγησαν ο Αρναούτης και ο Χοϊδάς ότι δεν ρίχνουν σαμπάνια σε βρεμένους από τη θάλασσα ολυμπιονίκες, η μήπως εσείς δεν το ξέρατε επειδή δεν είχατε βραχει ως ολυμπιονίκης);

8. Θυμάμαι ότι όταν ταξίδευα με το πλοίο στην Κρήτη για το δημοψήφισμα του 1974, την ώρα που μιλούσατε στην τηλεόραση ότι «θέλετε να επιστρέψετε στην πατρίδα σας, για να επισκεφτείτε τους τάφους των προγόνων σας» ένας ασεβής Κρητικός πήγε πίσω από την τηλεόραση και κουνούσε τα χέρια του, σαν να ήσαν τα δικά σας χέρια. Έτσι το πλήθος των Κρητικών επιβατών της «Κρητικής Ατμομπλοϊας» δεν έδειξε την αρμόζουσα κατάνυξη. Γιατί δεν διαμαρτυρηθήκατε, ώστε να επαναληφθεί το δημοψήφισμα;

9. Όταν έγιναν τα εγκαίνια του εκλογικού κέντρου της «Βασιλευομένης Δημοκρατίας» στις 2 Οκτωβρίου 1974 στη γωνία Πανεπιστημίου και Ιπποκράτους στην Αθήνα, γιατί ανεχτήκατε το πλήθος των ασεβών φοιτητών που φώναζε «λέσα για λέσα είσαι πριγκιπέσα, άνοιξε το παράθυρο να μπει γιαούρτι μέσα» και πέταγε αβγά και νεράντζια; Γιατί δεν ζητήσατε να διαλυθεί το πλήθος με τα μηχανοκίνητα του Μπιτούνη με τα δακρυγόνα («τις αύρες» όπως τις αποκαλούσατε τότε); Γιατί τα ανεχτήκατε όλα αυτά; Γιατί ένας άξιος αξιωματικός, ορκισμένος στη χούντα και στο θρόνο, ο Μπόλαρης, έκανε αυτή την ξεφτιλισμένη απόπειρα πραξικοπήματος με τις πιτζάμες;

10. Δεν ντραπήκατε τους προγόνους σας, τους Αψβούργους, τους Χοετζόλερν, και τόσους άλλους που δόξασαν το στερέωμα της βασιλευόμενης Ευρώπης, τον Μαξιμιλιανό του Μεξικού κλπ; Θα τολμούσαν ποτέ στον Φραγκίσκο Ιωσήφ της Αυστρίας να φωνάξουν «έ, έ, έρχεται – έρχεται γιαούρτι!»;

11. Γιατί – μετά από όλα αυτά – δεν σκεφτήκατε την ματ κίνηση κατά των αντιπάλων σας: Να πάτε στην Αμερική να σας καταψύξουν για τα επόμενα 100 χρόνια και όταν θα ξυπνήσετε, δεν θα ζούν οι επικριτές σας, και θα μπορείτε να ισχυριστείτε ότι τελειώσατε τις 3 στρατιωτικές σχολές σε 12 χρόνια που ήταν κανονικά η φοίτηση όλων αυτών, ότι πήγατε μετά και σπουδάσατε στο Καίμπριτζ; Ποιος ρωτάει σήμερα τί σπουδές είχε κάνει στα νιάτα του ο Όθωνας;


Λυπάμαι, αλλά αν με είχατε πλησιάσει και εμένα ευγενικά, ίσως να σας ρώταγα μόνο για τις σπουδές που έκαναν τα παιδιά σας (για να γεμίσει η συνέντευξη).

Anonymous said...

www.arelis.gr
περιεχει το ποιημα νεα υορκη ολυμπια ,την ποιητικη συνθεση εκθεση ορθοδρομης αναδρομιας και την ποιητικη μυθιστορια ερωτονομικον