H βασίλισσα, η χελώνα και μια ...ζακυθινή στρατσία*!

Όταν, επί Χούντας, μιλούσες για δημοκρατικές ελευθερίες σε αποκαλούσαν κομουνιστή, όταν, επί Πασόκ, αναφερόσουν στο έλλειμμα διαφάνειας, σε αποκαλούσαν αντιδραστικό δεξιό κι όταν, σήμερα, θίγεις το αλαλούμ της υπόθεσης careta-careta, σε εμφανίζουν ως δαίμονα με κέρατα κι εφτά ουρές, που ορέγεται χελωνόσουπες και οικολογικές καταστροφές.
Και το να σε χαρακτηρίζουν έτσι οι ταγοί της κάθε μιας από αυτές τις καταστάσεις, ας πούμε, πως είναι φυσικό. Όμως το να το κάνει και ο κόσμος, μόνο και μόνο επειδή τον έχουν μάθει να παπαγαλίζει ακρίτως θεωρίες περί «δεν πρέπει» ή politically correct ή trendy και μη, τότε το πρόβλημα είναι σοβαρό και, πάντως, ό,τι πρέπει πλαίσιο για να κάνουν οι επιτήδειοι τη δουλειά τους.

Πως να σιωπήσεις όμως, όταν ακούς πως θα έλθει στην Ζάκυνθο η Βασίλισσα της Ισπανίας Σοφία για να υιοθετήσει ένα χελωνάκι; Άνθρωπος είσαι, σκας και στο τέλος επιλέγεις εκείνο της Μεταξικής Επιθεώρησης «θα το πω κι ας το πιω!».

Από πού να το πιάσεις αυτό το θέμα και από πού να το αφήσεις; Είναι τόσο ακραία τραβηγμένο, που μόνο να σαρκάσεις μπορείς. Μόλις πριν από λίγα χρόνια μόνο και μόνο η προφορά της λέξης Γκλύξμπουργκ έκανε το 80% των Ελλήνων να βγάζει άφθες στη γλώσσα. Σε αντίθεση με ό,τι έγινε με τον Βασιλέα του Κόσμου, οι Βασιλείς της Ελλάδας πρώτα γνωρίσανε τη Σταύρωση και μετά το Ωσαννά. Κι έτσι, τριάντα πέντε χρόνια μετά την αποκατάσταση της Ελληνικής Δημοκρατίας έχουμε πάλι μια Βασίλισσα, που δεν την λένε Φρειδερίκη, αλλά Σοφία, που δεν βαφτίζει με το όνομά της κοριτσάκια, αλλά χελωνάκια και που δεν τους δίνει και από ένα βιβλιάριο «απόρων κορασίδων», όπως έκανε η μαμά της.
Και γιατί να τους δώσει άλλωστε; Αφού η εξ Εσπερίας προίκα, η οποία προοριζόταν όλα αυτά τα χρόνια για την careta-careta έφτανε και περίσσευε για προικιστούν όλα τα χελωνάκια της Ζακύνθου και μάλιστα με δυνατότητα διαφορετικού συζύγου κάθε χρόνο, κατά τη συνήθειά τους.

Ποια χρόνια; Μα από τότε που είπαν στον μακαρίτη τότε ΥΠΕΧΩΔΕ Αντώνη Τρίτση πως κάπου στην Ζάκυνθο υπάρχει μια careta-careta. Το περίεργο είναι ότι, παρότι κεφαλονίτης και υποψιασμένος περί τα περιβαλλοντολογικά, δεν την είχε πάρει είδηση. Και τον παραμύθιασαν τον άνθρωπο, πως αποκλειστικά και μόνο γεννάει τα αυγά της στον κόλπο του Λαγανά, ενώ τα γεννάει σε όλη τη Μεσόγειο, άσε που θαλάσσιες χελώνες υπάρχουν σε όλον τον κόσμο. Ευαίσθητος σε θέματα περιβάλλοντος ο Τρίτσης, ζήτησε έναν μαρκαδόρο, ρώτησε πού πέφτει στον χάρτη ο Λαγανάς, έσυρε μιαν καμπυλωτή γραμμή παράλληλη με τον κόλπο και είπε: «Σε αυτήν την περιοχή απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα μέχρι να μας πουν οι ειδικοί πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη διάσωση της careta-careta». Και πολύ σωστά έπραξε ως Υπουργός! Το περίεργο είναι ότι σήμερα, καμιά τριανταριά χρόνια μετά, βρισκόμαστε να παλεύουμε ακόμα με τη γραμμή εκείνου του μαρκαδόρου!

Ας δούμε επιγραμματικά τα αποτελέσματα αυτής της γραμμής:
Επί τρεις δεκαετίες γίνεται κάθε χρόνο ο κακός χαμός μεταξύ υπερασπιστών και δήθεν διωκτών της χελώνας. Πού βρέθηκαν ξαφνικά τόσοι αιμοβόροι και, μάλιστα, για αίμα χελώνας ζακυνθινοί; Τόσα χρόνια πώς επιβίωνε;
Πέρα από την κατ’ έτος, παραδοσιακή πια, εμπλοκή των αρμοδίων Υπουργείων, των Διεθνών Οικολογικών Οργανώσεων και των αμέτρητων κατά δήλωσή τους «Οικολόγων», ελλήνων και ξένων, σε αυτήν την ιστορία, το θέμα δεν προχώρησε –στην πράξη εννοούμε, γιατί από λόγια άλλο τίποτα- ρούπι.
Η νομική αντιμετώπιση του ζητήματος είναι η αποθέωση του άρπα - κόλα. Αλλεπάλληλα Προεδρικά Διατάγματα έρχονται να το ρυθμίσουν πότε έτσι, πότε αλλιώς. Τη δημιουργία σοβαρού Επιστημονικού Κέντρου, Παρατήρησης και Προστασίας της careta-careta, ή Οικολογικού Πάρκου όμως, με διοργάνωση ετησίων συνεδρίων κανονικών επιστημόνων, εκδόσεων και μελετών δεν είδαμε. Απλώς και μόνο κάθε καλοκαίρι έρχονται τον Αύγουστο διάφοροι νέοι από όλο τον κόσμο, φοιτητές κατά προτίμηση, και, επ’ αμοιβή ή μόνο για τα μπάνια τους, κάθονται και μετράνε τα αυγά της. (Τέτοια καταμέτρηση πια, ούτε στα ορνιθοτροφεία στα Μέγαρα δεν γίνεται!). Και con questo;
Το αν απαιτείται για την προστασία της careta-careta δέσμευση τόσο μεγάλης έκτασης, όση πήρε τότε δηλαδή, το χέρι του μακαρίτη του Τρίτση, δεν έχει επιστημονικά, παναπεί από σοβαρή μελέτη, απαντηθεί. Παραμένει δε σε εκκρεμότητα το ιδιοκτησιακό ζήτημα των κατόχων δεσμευόμενης γης, αφού θα πρέπει να είμαστε το μόνο Κράτος διεθνώς, που, παρά τα Συνταγματικά και τα Ευρωπαϊκά οριζόμενα, ασκούμε οικολογική πολιτική με ξένα κόλλυβα, δηλαδή με ξένες περιουσίες. Επειδή δε οι ιδιοκτήτες της γης δεν εννοούν να καταλάβουν πως, ενώ για να περάσει ένα δρομάκι από το οικόπεδό σου θα πρέπει να σου κάνουν απαλλοτρίωση, συμβαίνει εδώ, σε τόση έκταση, το Ελληνικό Δημόσιο ούτε λόγο καν κάνει περί αυτού γιατί δεν έχει, λέει, λεφτά, δαιμονοποιούνται και παρουσιάζονται αγροίκοι και κυνηγοί κεφαλών χελωνών, εισπράττοντας το ανάθεμα ακόμα και από οικολόγους καταγόμενους από χώρες, που έχουν ως εθνικό φαγητό τους τη χελωνόσουπα! Και το ελληνικό Κράτος κάθεται και ανέχεται αυτόν τον διεθνή εξευτελισμό των πολιτών του!
Παρότι το θέμα της προστασίας της careta-careta σε συνδυασμό με τα δικαιώματα των ιδιοκτητών γης έχουν εδώ και δεκαετίες αντιμετωπισθεί με επιτυχία στην Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία, το Ισραήλ, την Κύπρο και άλλες χώρες σε τίποτα αυτή η πρακτική δεν έχει υιοθετηθεί από την Ελλάδα. Για τι άραγε; Και δεν είναι ανάγκη να γίνουν απαλλοτριώσεις. Αλλού επιβάλλεται στους τουρίστες των περιοχών, που δεν ωοτοκεί η χελώνα, ένας μικρός ειδικός φόρος, τα έσοδα του οποίου κάθε χρόνο αποδίδονται αναλογικά στους ιδιοκτήτες δεσμευμένων περιοχών ως αντισταθμιστική εισφορά. Αλλού καταβάλλεται ετήσιο ενοίκιο. Και βλέπεις, λόγω του ικανού ετήσιου αυτού εσόδου, εκεί που οι ιδιοκτήτες εναντιώνονταν, να επιδιώκουν τώρα να ενταχθούν οι περιουσίες τους στις ζώνες προστασίας. Η πιο ρηξικέλευθη αντιμετώπιση έχει γίνει από την Κύπρο, όπου τα αυγά της χελώνας συλλέγονται μέσα από την άμμο, επωάζονται τεχνητώς και τα χελωνάκια αφήνονται να φύγουν στη θάλασσα.
Μη νομίσετε όμως ότι δεν έχει γίνει και τίποτα τόσα χρόνια. Ενδεικτικά ας αναφερθεί, ότι, εκτός από τους αμέτρητους χωρίς σχετικές σπουδές «οικολόγους» που αποκτήσαμε, ένα σωρό υπάλληλοι σε συνήθεις θέσεις του Δημοσίου, με το που ανακατώθηκαν με τη χελώνα, αποσπάστηκαν ως ειδικοί στα Υπουργεία, φτάνοντας πολλές φορές να γίνουν μέχρι και καθηγητές πανεπιστημίου ή και υφυπουργοί! Άλλες κυρίες βρήκαν με τη χελώνα σκοπό στη ζωή, άφησαν την πνιγηρή ατμόσφαιρα των μέσα στο μαύρο μάρμαρο κολωνακιώτικων σαλονιών τους και ξεχύθηκαν ως ιεραπόστολοι της χελωνοδιάσωσης. Περιοχές της Ζώνης Οικολογικής Προστασίας (ΖΟΕ) -προστασίας μέσω των απαγορεύσεων και μόνο εννοείται- αγοράστηκαν σε ευτελή τιμή -φυσικό, αφού φέρουν τόσες δεσμεύσεις- από Διεθνείς Οικολογικές Οργανώσεις, μόνο και μόνο για να προστατευτούν. Καλά, δεν επαρκούσαν οι νόμοι για την προστασία τους; Την απάντηση μάλλον θα την πάρουμε στα προσεχή χρόνια.
Πάντως, στην αρχή της χελώνιας τριακονταετίας, όταν γίνονταν κάτι χελωνικά συνέδρια στη Ζάκυνθο είχα κάνει μιαν εισήγηση να κηρυχθεί ο Γέρακας αρχαιολογικός χώρος να τελειώνει το ζήτημα της προστασίας άπαξ δια παντός. Γιατί ως γνωστόν, εκεί, σύμφωνα με μελέτες, αλλά και ευρήματα, υπήρχε σπουδαίος προϊστορικός οικισμός και οι ανασκαφές μπορεί να φέρουν στο φως πολλά. Όχι μόνο κανείς δεν ενδιαφέρθηκε, αλλά το θέμα αποσιωπήθηκε. Ακόμα ψάχνω την αιτία...
Αλλά μη νομίσετε πως μόνο χαμένους ιδιοκτήτες έχει αυτή η ιστορία! Χαμένοι είναι οι νομοταγείς ιδιοκτήτες και, φυσικά, οι έρμες οι χελώνες. Έχει όμως και κερδισμένους ιδιοκτήτες. Τους νυν και αεί κερδισμένους εν Ελλάδι, δηλαδή τους την νεοελληνικήν μανιέρα μετερχομένους. Κι εκεί είναι που κάπου ψυλλιάζεσαι το γιατί διατηρείται αυτό το θέμα σε εκκρεμότητα τριάντα χρόνια τώρα...
Α! Θα πρέπει να έχει και κάποιους ακόμα κερδισμένους. Αλλά για να τους μάθουμε θα πρέπει να έχουμε τα ποσά που δόθηκαν από Ευρωπαϊκή Ένωση, Ελληνικό Κράτος και Διεθνείς Οργανισμούς αυτά τα τριάντα χρόνια και, φυσικά, το πού πήγαν. Μήπως τώρα με τη βασίλισσα, είναι μια ευκαιρία να τα σουμάρουν οι αρμόδιοι και να μας τα πουν, μπας και ρωτήσει η Μεγαλειοτάτη και βρεθούμε σε δύσκολη θέση, που δεν θα έχουμε τι να της απαντήσουμε;

Είναι να απορείς για τη σκοπιμότητα αυτής της παράτας με τη Σοφία και τη χελώνα. Η οποία Σοφία, ας το πούμε κι αυτό, μια χαρά κάνει τη δουλειά της στην Ισπανία. Επιτελεί εκεί έργο και την αγαπούν όλοι.
Όμως και ο πρωτοετής του marketing γνωρίζει ότι συνδέεις με ένα θέμα μια προσωπικότητα, και μάλιστα διεθνούς ακτινοβολίας, προκειμένου να το γνωστοποιήσεις και να ευαισθητοποιήσεις για αυτό είτε τον κόσμο, είτε τις εξουσίες.
Εδώ ποιους χρειάζεται να ευαισθητοποιήσουμε;
Τον κόσμο; Ποιος δεν ξέρει τα περί σωτηρίας της χελώνας, διεθνώς πλέον; Εννοείται πως ξέρουν όσα τους λένε, έχοντας υπόψιν τους οι αρμόδιοι ότι απευθύνονται, κυρίως, σε οικολογούντες, που αγοράζουν ένα Souvenir of Zante, αμολάνε κι ένα κλισέ του τύπου «Τον κόσμο, όπως τον παραλάβαμε, έτσι να τον παραδώσουμε στα παιδιά μας» και ξοφλάνε με αυτή τους την υποχρέωση. Δόξα τω Θεώ τα τουριστικά καταστήματα, χρόνια τώρα, δεν προφταίνουνε να ξεπουλάνε τη μουσούδα της careta-careta σταμπάδα στα επίμαχα σημεία, από μπλουζάκι μέχρι στριγκάκι και από κανάτι μέχρι αναπτηράκι. Η έλευση της βασίλισσας θα κάνει τη διαφορά;
Όμως, αν θέλουν να ευαισθητοποιήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, καλύτερα να το αποφύγουν. Χρόνια τώρα μας κυνηγάει και μας επιβάλλει πρόστιμα, επειδή δεν έχουμε κάνει τίποτα ουσιαστικό για τη σωτηρία της χελώνας. Είναι ώρες τώρα να της το θυμίζουμε;

Τι άλλο, μετά από όλα αυτά να υποθέσει κανείς, διαφορετικό παρά ότι με αυτά τα βασιλικά βαφτίσια μας δουλεύουνε; Και το κακό είναι πως εχαθήκανε πλέον από τη Ζάκυνθο οι επιδέξιοι χειριστές τση στράτσας και του κουνουπιδιού. Αλλιώς δεν θα το τολμούσανε!

* Στρατσία: Ζακυνθινή λαική μέθοδος αποδοκιμασίας παράφωνης πριμαντόνας, η οποία μέθοδος, όμως, εξασφάλισε στους ζακυνθινούς του 19ου αιώνα υψηλού επιπέδου παραστάσεις όπερας. Από την γαλαρία, όπου έκλειναν θέσεις οι μη εύποροι, εκφεντονιζόταν στα μούτρα της άδουσας μουσκεμένη πατσαβούρα, ζακυνθινιστί "Στράτσα". Την στράτσα μπορούσε να αντικαταστήσει και κουνουπίδι, οπότε μιλούσαμε για "κουνουπιδία". Όταν όμως η πριμαντόνα "έδινε ρέστα", από τις θέσεις των ευπόρων, τα θεωρεία και την πλατεία, ρίχνονταν πάνω στη σκηνή χρυσαφικά και διαμαντικά μαζί με ανθοδέσμες.