Thursday, May 1, 2008

ο Αντώνης Βεζιρτζής


Τον Απρίλη του 1984, πριν από 24 χρόνια, κυκλοφορούσε το πρώτο τεύχος το περιοδικού "Περίπλους". Από τα κύρια θέματά του ήταν ένα αφιέρωμα -με όσα στοιχεία μπόρεσαν να συγκεντρωθούν τότε- στον Ζακυνθινό γλύπτη Αντώνη Βεζιρτζή. Είχε αυτοπυρποληθεί πριν από τρία χρόνια, στα 31 του, αφήνοντας ως υποθήκη το "Αν ρωτήσουν για μένα, να δώσετε την αγάπη μου".
Ο πατέρας του, ο αδελφός του και οι φίλοι του συγκέντρωσαν τα κατάλιπά του, έργα, προπλάσματα, κείμενα και έτσι οργανώθηκε μια έκθεση στο Ωδείο Αθηνών.
"Ο Αντώνης Βεζιρτζής γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1950. Υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της γλυπτικής, που εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 70, ο πρόωρος όμως θάνατός του στέρησε τη δημιουργική του πνοή από την εξέλιξη της νεοελληνικής γλυπτικής." έγραφε ο Δημήτρης Παπαστάμος, τ. Διευθυντής και αναμορφωτής της Εθνικής Πινακοθήκης, που κι αυτός πέθανε φέτος, πριν δύο μήνες.
Με εξαίρεση εκείνη, που έγινε το 1998 στη Ζάκυνθο από τον πολιτιστικό οργανισμό "Πλατύφορος", η έκθεση που παρουσιάζεται από προχθές και μέχρι 25 Μαίου στο Μουσείο Μπενάκη, κεντρικό κτίριο, Κουμπάρη 1, τηλ. 210-3671000, σε επιμέλεια Κώστα Παπαχρίστου, είναι η δεύτερη από τότε και περιλαμβάνει τα σχέδια, τα μικρά γλυπτά του, τα καράβια και τα αφηρημένα τοπία του.
Ο Αντώνης Βεζιρτζής, όπως όλοι μας τότε, μετακόμισε για σπουδές από τη Ζάκυνθο στην Αθήνα μετά το εξατάξιο Γυμνάσιο. Σπούδασε γλυπτική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, ως μαθητής του Γιάννη Παππά και διατέλεσε βοηθός του γλύπτη Τάκι.
Αντιγράφω από το αφιέρωμα του πρώτου τεύχους του περιοδικού ΄Περίπλους': " Για το έργο του Αντώνη Βεζιρτζή, τα γλυπτά, πολλά από τα οποία είναι φτιαγμένα από σίδερα μεταχειρισμένα, κομμάτια από οικοδομές και εξαρτήματα από μηχανές, τους πίνακες, τις μάσκες, τα θεατρικά κοστούμια, μίλησαν ή μιλούν και θα μιλήσουν πολλές φορές ακόμη, μιας και τώρα ήρθαν στο σύνολό τους στο φως, αρκετοί ειδικοί και μη. Όμως την προσωπικότητά του ποια μαρτυρία μπορεί να σκιαγραφήσει, ποιο γραφτό είναι σε θέση να αποδώσει;
Αυτοπυρπολήθηκε για να διαμαρτυρηθεί σ' έναν κόσμο, που όχι μόνο για καλλιτέχνες δεν είναι, μα ούτε καν για ανθρώπους. Πού να βρεις λόγια να μιλήσεις για την αυτοθυσία του, όταν στην εποχή μας τόση κατάχρηση έχει γίνει στη λέξη 'ήρωας'..."
Ο Βεζιρτζής είναι ένας κατ' ευθείαν απόγονος του Νικολού Κουτούζη, η σύγχρονη εκδοχή του. Δεν είναι τυχαίο ότι, όπως κι εκείνος, υπήρξε εικαστικός καλλιτέχνης, ποιητής και σατιρικός.
Πολλοί θα σκεφτούν ότι αυτοκτόνησε από κατάθλιψη. Κι όμως ήταν η χαρά και το κέφι προσωποποιημένα. Πόσοι από τους αμέτρητους σημερινούς καταθλιπτικούς είναι διατεθειμένοι να αυτοκτονήσουν στ' αλήθεια; Μόνο για ψυχαναλύσεις και κόνξες είναι ικανοί. Αυτός όμως δεν κλαιγόταν ποτέ. Πάντα σάρκαζε. Πάντα σατίριζε.
Ένας συμφοιτητής του, ο ιστορικός τέχνης, σήμερα, Ευγένιος Ματθιόπουλος τον θυμάται να μεταμφιέζεται και να πηγαίνει στη Σχολή "πότε σαν καμπούρης, πότε σαν γριά, ακολουθώντας ένα παιχνίδι ανατροπής των συμβάσεων και των ρυθμών της καθημερινότητας". Παράλληλα συμμετείχε και στις "συμβατικές" ας πούμε μορφές διαμαρτυρίας, όπως οι φοιτητικές κινητοποιήσεις εναντίον της δικτατορίας και η εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Κι όσοι από τους ζακυνθινούς φοιτητές τον επισκεπτόμαστε τον θυμόμαστε να σκουπίζει καθημερινά το πεζοδρόμιο του σπιτιού του, όπως έκαναν οι νοικοκυραίοι στην Ζάκυνθο, απαγγέλλοντας όμως παράλληλα, στεντορεία τη φωνή: "Τούτη γης που την πατούμε, ούλοι μέσα θε να μπούμε!" σκορπίζοντας τον τρόμο στους περαστικούς, που είτε έφτυναν στον κόρφο τους, είτε έσπευδαν να βρουν ξύλο να χτυπήσουν, πρωί-πρωί.

4 comments:

Swell said...

Καλό σου μήνα Διονύση! Να καταλάβω ότι πρόκειται για τον Έλληνα φοιτητή που αυτοπυρπολήθηκε στην Ιταλία; Γιατί δεν θυμάμαι να έχω ακούσει/διαβάσει άλλη περίπτωση.

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ, ΕΚΔΟΤΗΣ said...

Όχι,δεν έχει σχέση με την περίπτωση εκείνου του φοιτητή. Το γεγονός το σχετικό με τον Α. Βεζιρτζή έγινε στην Αθήνα. Ο τύπος δεν έδωσε ιδιαίτερη έκταση,επειδή δεν επρόκειτο για "πολιτική αυτοκτονία". Ήταν αυτοκτονία καλλιτέχνη..., οπότε δεν ήταν "πολιτική"...

Unknown said...

Καλό μήνα κ. Βίτσο!

Λυπάμαι και ντρέπομαι που το γράφω αλλά δεν γνώριζα τον Αντώνη Βεζιρτζή. Χαίρομαι που μου δίνεται αυτή η ευκαιρία μέσα από το πόστο σας και μέσα από το blog giatonantoni.blogspot.com

Άξιοι όσοι δεν τον ξεχνούν και τόσα χρόνια μετά τον θάνατό του, προσπαθούν να διαδώσουν το σημαντικό έργο του.

Να 'στε καλά!

p.lykogiannis said...

Λυπάμαι κι εγώ που έφυγε από κοντά μας τόσο σύντομα μια τόσο ελεύθερη,δραστική,ουσιώδη,αυτεξούσια,ασυμβίβαστη σκέψη-έκφραση-δημιουργία.Σας ευχαριστούμε που μας γνωρίσατε και σε κάποιους υπενυθμίσατε τον Α.Βεζιρτζή. Διάβασα ότι είχε μείνει για κάποιο διάστημα στο Όρος. Κρίμα που δεν κατάφερε στις γνωστικές του αναζητήσεις εκεί απάνω να νιώσει και μια άλλη μορφή ελευθερίας.Ποιός ξέρει βέβαια...