Friday, November 9, 2007

πολιτιστική χορηγία ή χορηγία πολιτισμού;


«Ο πολιτισμός είναι ακριβός». Μότο, που στις αγορεύσεις και στις δηλώσεις των "αρμοδίων" -ο θεός να τους κάνει- βουλευτών και των υπουργών πολιτισμού βαριόμαστε να το ακούμε.

Ακριβός για ποιόν; Για το κοινό ίσως; Ένα εισιτήριο κινηματογράφου κοστίζει όσο κι ένα ποτό σε μπαρ. Ένα βιβλίο όσο πληρώνει το άτομο σε χασαποταβέρνα. Ό,τι δαπανήσει κάποιος για μια θεατρική παράσταση θα δαπανήσει ένας άλλος για τσιγάρα δύο-τριών ημερών. Κι εν πάση περιπτώσει, όταν τα τελευταία χρόνια συνηθίσαμε να χρυσοπληρώνουμε τις μάρκες στα ρούχα και τα παπούτσια, να αλλάζουμε κινητό μια-δύο φορές το χρόνο και αυτοκίνητο μόλις αλλάξει το μοντέλο, μάλλον η μειωμένη ζήτηση πολιτιστικών αγαθών δεν οφείλεται σε οικονομική ανεπάρκεια του κοινού, αλλά σε μια προσπάθεια των τελευταίων χρόνων απομάκρυνσής του από το ουσιαστικό και το ποιοτικό.

Μήπως όμως ο πολιτισμός είναι ακριβός για τους διοργανωτές του; Παρόλα τα συνήθη από αρχαιοτάτων χρόνων στις εμπορικές πιάτσες παράπονα για κεσάτια, ελάχιστοι είναι οι εκδοτικοί οίκοι που έκλεισαν από έλλειψη πελατείας, παρότι βγαίνουν πια περισσότεροι από επτάμισυ χιλιάδες νέοι τίτλοι βιβλίων ετησίως. Κανείς θεατρώνης δεν άλλαξε επάγγελμα, αντίθετα κάθε περίοδο ανεβαίνουν στο ελεύθερο θέατρο νέα έργα , ενώ ολοένα αυξάνονται οι μουσικές σκηνές. Ακριβός ή φτηνός λοιπόν ο πολιτισμός ως επιχείρηση λίγες φορές προκαλεί φαλιμέντο σε έναν συγκροτημένο και νουνεχή ιδιώτη επιχειρηματία.

Αντίθετα, πάντοτε σχεδόν βγαίνει ελλειμματική η πολιτιστική επιχείρηση που έχει αναληφθεί από το κράτος ή από φορέα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι αιτίες γνωστές, αρκεί κανείς να θυμίσει την επισήμως ομολογημένη διαπίστωση ότι η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί το χώρο όπου κυρίως ανθεί η διαφθορά, χωρίς να σημαίνει πως πάντα αυτή είναι η αιτία. Είναι κι άλλες. Οι συστηματικές, πχ. τοποθετήσεις ως επικεφαλής καλλιτεχνών, αλλά και ασχέτων από τον πολιτισμό αντί για πολιτιστικούς managers . Η αδιαφορία για την επίτευξη κέρδους –«δεν είναι δικά μας λεφτά, του κράτους είναι»- και για δημιουργία συνθηκών άντλησης οικονομικών πόρων, πχ. από οργανωμένα πωλητήρια μουσείων. Η έλλειψη μέριμνας για δουλειά υποδομής και η αποθέωση της αρπαχτής, ιδίως κατά τους θερινούς μήνες.

Τι να σου κάνει ένας νόμος περί χορηγιών, ο οποίος όλο ψηφίζεται, μα δεν λέει να εφαρμοστεί; Αλλά και να εφαρμοστεί, αν δεν αλλάξουν δομές, νοοτροπία, πρόσωπα και στοχοθετήσεις, με το νόμο περί χορηγιών, θα οδηγηθούμε σε μιαν επιπλέον αιμορραγία του κρατικού ταμείου, αντί για μετάγγιση ζωής στις καλλιτεχνικές δραστηριότητες.

Ένα είναι το σίγουρο: ότι το κράτος θα πρέπει να πάψει να αποτελεί το χορηγό του κάθε ηθοποιού, κινηματογραφιστή ή χορευτή, που περνάει μια ζωή (και κότα) ως κρατικοδίαιτος και αν δεν καταφέρνει να συντηρηθεί από την αγορά, όπως κάνουν άλλοι παραγωγοί πνευματικών αγαθών (πχ. βιβλίων), τουλάχιστον ας προσεκλύσει το ενδιαφέρον ιδιωτών πρόθυμων -ο καθένας για το λόγο του- να τον επιχορηγήσουν.

3 comments:

P. Kapodistrias said...

Μπήγεις το μαχαίρι βαθιά, πολύ βαθιά στο κάκκαλο. Μα έτσι πρέπει. Σκληρή η αλήθεια, μα αλήθεια. Καλημέρα όλη μέρα!

Βασιλικός κι α μαραθεί τη μυρωδιά την έχει said...

Το κακό είναι πως μας έμαθαν να θεωρούμε το να λες την αλήθεια ως κάτι εξτρεμιστικό!

Porfyrogennitos said...

Δεν έχετε άδικο!...